Gebruikers en rechten beheren

(Controleer wie wat mag doen op je server)

Het beheren van gebruikers en hun rechten is essentieel voor de veiligheid en stabiliteit van je server. Dit artikel is een herhaling en uitbreiding van “Gebruikersrechten beperken” uit de Veiligheidscategorie.

1. Gebruikers beheren

Gebruiker aanmaken:
sudo adduser gebruikersnaam
Gebruiker verwijderen:
sudo deluser gebruikersnaam
sudo deluser --remove-home gebruikersnaam (verwijdert ook de home-directory)
Wachtwoord wijzigen:
sudo passwd gebruikersnaam

2. sudo-rechten beheren

Geef nooit directe root-toegang. Gebruik sudo voor gecontroleerde rechten
sudo-rechten geven:
sudo usermod -aG sudo gebruikersnaam
sudo-rechten intrekken:
sudo gpasswd -d gebruikersnaam sudo
Opmerking: Op CentOS gebruik je de groep wheel in plaats van sudo

3. Bestandspermissies begrijpen (`ls -l`)

drwxr-xr-x bestaat uit 10 tekens:
- d: Type (directory), -: bestand
- rwx: Rechten voor de eigenaar (read, write, execute)
- r-x: Rechten voor de groep
- r-x: Rechten voor anderen

4. Permissies wijzigen

chmod (Change Mode):
- chmod 755 bestandsnaam: Geeft rwxr-xr-x
- chmod u+x script.sh: Geeft execute-rechten aan de eigenaar
- chmod -R 755 mapnaam: Recursief toepassen op een map
chown (Change Owner):
- chown gebruiker:groep bestandsnaam
- sudo chown -R www-data:www-data /var/www/mijnsite: Veelgebruikt voor webservers

Samenvatting

Beperk gebruikersrechten tot wat nodig is
Gebruik sudo in plaats van root-toegang
Controleer en pas bestandspermissies aan voor veiligheid

✅ Tip: Gebruik voor webbestanden als vuistregel 755 voor mappen en 644 voor bestanden. Zo kan de webserver lezen, maar niet zomaar schrijven.

Hulp nodig? Krijg je een Permission Denied fout? Controleer of de eigenaar en permissies van de doelmap correct zijn ingesteld voor de gebruiker waaronder je applicatie draait (meestal www-data).

Gebruikers en rechten beheren